Plenoan onetsia (1987-12-17)
A) UDALAREN BARNE BIZIMODUAN
1. Seinaleztapena
1.1. Jarri behar diren kale-izen guztiak, euskara hutsez jarriko dira.
1.2. Hiriko kale eta abarretan dauden errotulu, izen eta seinaleztapenak. Euskaraz idatziko dira:
- Euskaraz eta gaztelaniaz antzeko moduz idazten diren hitzak eta esaldiak:Taxiak, parrokia...
- Toponimikoak, herri-izenak eta abar... Egia, Igeldo, Oiartzun, Pasaia...
- Baserrien izenak eta mendialdeko seinaleztapen guztiak.
- Erabilera zabal eta orokorra duten euskal hitz edo esaldiak:... ko Udala, Udaltzaingoa...
- Bere esanahi osoa piktogramaren bidez adieraz daitekeen kasu guztietan: "Eman bidea", "Hirigunea".
Gainontzeko testuak euskara eta gaztelaniaz idatziko dira,beti ere, euskarazko testuari lehentasuna emanez: gaztelaniako testuaren gainean edo ezkerretara jarriz, euskal hizkiak bi aldiz handiago izanik, irakurgarritasuna ziurtatzeko.
2. Ahozko azalpenak, mezuak, abisuak...
Azalpen ofizialetan, propagandan, informazioetan, abisu eta jakinerazpenetan erabiltzen den ahozko hizkeraz, honako puntu hauek izango dira kontutan:
2.1. Euskara hutsez: ekintza motak, bere ingurugiroak edo entzuleriak eskatzen duenean edo zor zaionean.
2.2. Gainontzeko kasuetan, euskara eta gaztelania erabiliko dira: gutxienez ere, gaztelania adina, euskara erabiliko delarik, eta euskararen txanda, beti ere, gaztelaniarenaren aurretik.
3. Komunikabidez egiten diren iragarkiak
3.1. Euskara hutsez egiten ez diren gainontzeko beste iragarki guztiak, euskaraz eta gaztelaniaz egin behar dira.
4. Inprimakiak, gutunak, iragarkiak, idazkiak.
4.1. Euskara hutsez egingo dira: Euskararen Erabilpena Arauzkotzezko Oinarrizko Legearen 8.2 artikuluak agintzen duenaren arabera, edozein hiritar, talde, erakunde eta abarrek euskara aukeratzen duenean. Beraz, inprimakiak, gutunak, iragarriak eta idazkiak euskara hutsez izango dira kasu horretan.
4.2. Euskaraz eta gaztelaniaz egingo dira: Gainontzeko kasu guztietan.
5. Zerbitzuetako errotulazioa eta iragarkiak
5.1. Euskaraz idatziko dira:
- Euskaraz eta gaztelaniaz antzeko moduz idazten diren hitzak eta esaldiak (merkatua, aparkalekua, autobusa, farmazia...) Era berean ere, erabilera zabal eta orokorra duten euskal hitz eta esaldiak: ...ko Udala, "Ez erre", Udaltzaingoa... eta bere esanahi osoa piktogramaz adieraz daitekeen kasu guztietan (Ez erre, Isilik, Irteera, Txakurrik ez...) .
- Gainontzeko testuak euskaraz eta gaztelaniaz dira, beti ere, euskarazko testuari lehentasuna emanez.
6. Bulego, zerbitzu eta sailak
Helburua: Lezoko Udalaren eraketa elebiduna. Hau da: langile funtzionario elebidunez eratutako administrazio-zerbitzu elebidunak.
Urratsak: Berehalako epean, Bulego, Zerbitzu eta Sail bakoitzean eta guztietan, gutxienez langile bana izatea, euskara, ahoz eta idatziz dakiena (erdi-mailako ezaguera), ondoko puntuok bermatzeko:
6.1. Hiritarrari euskaraz egitea:lehen hitza eta lehen erantzuna. Jarraitu, berriz, hiritarrak egiten duen hizkuntzan.
6.2. Arauzkotzezko Legearen 5.1. artikuluak agintzen duena bermatzea, hots: edozein hiritarri, ahoz nahiz idatzizko harremana, euskaraz egin ahal izateko eskubidea.
7. Plenoak, Gobernu batzordeak.
Alkatetzak, Alkatetza-ordezkariak, Ponentziak, Administraritza-Sail edo Zerbitzu ezberdinak. Udalbatzaren edo aipatutako erakundeen eta edozein organoren erabakipean edo ezaguerapean jarri beharreko diktamenak, txostenak eta aurrekontuak euskara hutsez edo euskaraz eta gaztelaniaz idatziko dira (Arauzk. Legea 8.2.).
8. Erakunde Ofizialekiko korrespondentzia.
Euskara ofiziala den eremuko erakunde ofizialetatik nahiz Administraritzatik jasotzen diren edonolako idatziak, euskaraz ere ez badaude, jatorrizko lekura itzultzea, berreginik igor dezaten eskatuz (Arauzk. 8.2. artikulua).
9. Langile-funtzionario berrien hautapena
Lanpostura heltzeko edo betetzeko deialdi guztiek, berekin daramate ahoz eta idatzizko hizkuntz ofizialen azterketa, lan postuak eskatzen duen exijentzi mailari egokitua.
HIRI BIZIMODUAN
10. Itzulpen Zerbitzu Publikoa.
10.1. Hiriko biztanleei, merkatariei, dendariei, nstituciones se les dara servicio enpresei, elkarteei, eta erakundeei, itzulpen zerbitzu publikoa dohainik emango zaie.
10.2. Jasotzen diren itzulpen-eskakizunen artean, lehentasuna izango dute, erabilpenik hedatuena duten itzulpen eskakizunek, gero elkarteek, ikuskizunek, eta abar. irizpideak, itzulpen-zerbitzuak zehaztuko dituelarik.
10.3. itzulpen Zerbitzu horrek ere, zuzenketak egiteko betebeharra izango du, 2 arlotan banatua:
- Alde batetik, herritarren eskakizunez.
- Bestaldetik. Udaletxearen barneko errotuluak eta itzulpenak ikuskatzea.
10.4. Informazio zerbitzua emango du herrian, kaleetan, enpresetan eta abar sarritan ikus daitezkeen itzulpen-okerretan, eta okerrak gertatuko balira, zuzenketa ohartaraziz.
11. Dirulaguntzetarako Araudia.
11.1. Dirulaguntza eskatu duten erakunde, elkarte, klub eta entitate zerbitzu- prestatzaileak, pertsona edo taldeak, hizkuntzen erabilpenari dagozkion honako arauak betetzera beharturik daude:
11.2. Hizkuntza idatziaren presentziaren aldetik, iragarkiak, oharrak, txartelak, eta abar... euskara hutsez edo euskaraz eta gaztelaniaz egingo dira, elebidunak izatekotan, baldintza hauekin:
- Ezagunak edo nahiko erabiliak diren euskal hitz edo esaldiak, euskarak bakarrik idatziko dira.
- Euskaraz eta gaztelaniaz antzera idazten diren hitz edo esaldiak, euskaraz bakarrik idatziko dira.
- Bestelako testuak euskaraz eta gaztelaniaz idatziko dira, beti ere, euskarazko testuari lehentasuna emanez, gaztelaniazko testuaren gainean edo ezkerretara eta hizkiak bi aldiz handiago izanik, irakurgarritasuna ziurtatuz.
- Material idatzia banatu baino lehen, ale bat Itzulpen Zerbitzura eramango da, bere oniritzia eman dezan.
11.3.Hizkuntza mintzatuaren erabilpenari dagokionez, bozgorailuetatik, irratietatik eta abarretatik egiten den propaganda, oharrak eta bestelakoak, euskara hutsez egiten ez den kasuetan, gaztelaniaz adina euskaraz egingo da behintzat, euskarari lehentasuna emanez, nahiz eta ikuskizuna gaztelaniaz izan.
12. Udal instalazioak eta materialak erabiltzeko hizkuntz arauak.
12.1. Hizkuntza idatziaren presentziaren aldetik, iragarkiak, oharrak, txartelak eta abar, euskaraz edo euskaraz eta gaztelaniaz egingo dira, elebidunak izatekotan, baldintza hauekin:
- Ezagunak edo nahiko erabiliak diren euskal hitz edo esaldiak, euskara hutsez idatziko dira.
- Euskaraz eta gaztelaniaz antzera idazten diren hitz edo esaldiak, euskara hutsez idatziko dira.
- Euskaraz idatzitako hizkien neurria, gutxienez, gaztelaniaz idatzitakoena baino bi aldiz handiagoa izango da, irakurgarritasuna ziurtatzeko.
- Material idatziak banatu baino lehen, ale bat Itzulpen Zerbitzura eramango da, bere oniritzia eman dezan.
12.2. Hizkuntza mintzatuaren erabilpenari dagokionez, bozgorailuetatik, irrati eta abarretatik egiten den propaganda, oharraz eta besteak, euskara hutsez egiten ez den kasuetan, gaztelaniaz adina euskaraz behintzat egingo da, euskarari lehentasuna emanez.
Aurkezleek beren lanean ere, euskaraz egiten ez diren ekintzetan, gaztelania adina erabiliko dute euskara; ekintza bera gaztelaniaz burutzen denean ere euskarari lehentasuna emango zaio.
12.3. Hori guztia derrigorrez bete beharko denez, aurrez sail bakoitzari edota zerbitzu buruei, guzti honen berri, idatziz emango zaie, betaraziz.
12.4. Aipatutako baldintzak bete ez balira, Udalak, honela jokatuko luke:
- Fidantzarik balego, ez itzuliz.
- Fidantzarik ez balego, hurrengoan ez utziz.
13. Publizitateari buruzko zerga. Dirulaguntzak
Euskaraz idatzitako ezaugarriak edota errotuluak dirulaguntza izango du: Gutxienez euskaraz idaztea derrigorrezkoa da.
Euskara hutsezko ezaugarriak eta errotuluak honela lagunduko dira diruz:
13.1 Euskara hutsez idatziriko errotulu eta ezaugarriek %30eko dirulaguntza izango dute.
13.2. Euskarazko eta gaztelaniako testua duten ezaugarri errotuluek euskal testuaren neurria, gaztelaniazkoaren baino bi aldiz handiago izatekotan, tarifa-balioaren %10eko dirulaguntza izango dute.
13.3. Deiturak edo izen propioak ez diren euskara hutsezko izenak agertzen direnean, %30eko dirulaguntza izango dute.
13.4. Aurreko atalei dagokien dirulaguntzak, ez dute metatze-izaerarik izango.
Apartatu honetan xedatzen denaren aplikazioa, esekirik eta publizitatearen gaineko zerga arautzen duen Ordenantza Fiskalaren aldaketari menpeturik geratuko da.
ITZULPEN ZERBITZUAREN ERAKETA
Euskara Zerbitzuaren aztarnak eratu zirenean bere garaian, Itzulpen Zerbitzua eratu zen bide batez. Ostean, euskararen normalizaziorako Euskara Batzordea sortzearekin batera Euskara Zerbitzua eratu zen zeinak euskara duen egin behar tekniko guztiak osatuko du.
Zerbitzu honen baitan, herritarrei Itzulpen Zerbitzua eskaini zitzaien hutsaren truke, euren itzulpen beharretan laguntza izan zezaten. Gaur egun, guzti hori, egungo beharretara egokitu nahi dugu.
Zerbitzuaren garapena ikusirik, nolanahi ere, eskakizun guztiek ez dute helburu bera nahiz eta denen eskari zuzena itzuli beharra izan; hau da, itzulpen guztiek ez dute izango erabilpen berbera eta, erabiltzaile horren esparrua oso ezberdina gerta liteke.
Zentzu horretan eta egungo Zerbitzuak duen egokitze premia eta behin betirako eratze beharrak Euskara Zerbitzuaren barruan, egiten dugu egungo birmoldaketa eta egokipena.
Eskatzailea nor den, itzulpenaz nor/nortzuk baliatuko diren, eskatzaileak beste itzulpen zerbitzu bat eskatu eta ordain diezaiokeen, etab. Bataz beste hauek izango dira zehaztu nahi ditugun atalak Itzulpen Zerbitzuak behar bezala funtziona dezan. Hontatik aparte beste betekizun batzuk izango ditu Zerbitzuak
Udaletxearen barruan, baina bistan dago ez dugula hemen aipatuko ez bait da beharrezkoa ikusten.
ITZULPEN ETA ZUZENKETA ZERBITZUAREN FUNTZIONAMENDUA
1. Zerbitzu honen eginkizunetako bat, bertara iristen diren testuen zuzenketa egitea da, eta itzulpenak egitera jo nahi da, horretarako ahaleginak bultzatuko ditugu.
2. Testu-itzulpen edo zuzenketarako lehentasunak ezartzerakoan, honako irizpideen arabera egingo da:
- Nondik datorren/Helburua.
- Zabalpen maila edo erabilpena.
- Zenbat orrialde dituen.
- Nondikoaren arabera, hona hemen lehentasunak:
- Erakunde publikoak.
- Erakunde pribatuak.
- Norbanakoak.
- Zabalpen edo erabilpenaren arabera, erabilpen Zabaleta dutenak izango dira lehentasuna dutenak.
- Orrialde kopuruari begiratuz, testu laburrenak izango dute lehentasuna. Itzulpen Zerbitzuaren esku dago eskatutako lana onartu edo atzera botatzea.
- Itzulitako testu bat zuzentzea eskatzen duenari, alboan jatorrizko testua ekartzea eskatuko zaio.
- Ez dira bi aldiz onartuak, erakunde, entrepresa edo norbanakoek aurkeztutako antzeko testuak edo forma nahiz eduki aldetik errepikatu egiten direnak
- Printzipioz, ez da onartuko Udalari berari aurkezteko egin behar den itzulpen-lanik, zuzenketa lanak izan ezik.
3. Itzulpen-zuzenketa eskatzen bada, testuak bi espaziotara idatzirik eta oso margen zabalaz ekarri behar dira, alboan behar diren ohar guztiak jar ahal daitezen. Orrialdeak, ahal dela numeraturik egon behar dute. Baldintza hauek bete gabe, eskatutako lana, atzeratu egin daiteke.
4. Itzulpen-zerbitzuak, testuaren idazlearekin aztertu ahal izango ditu sortutako terminologi arazoak, eta hori egin ondoren, soluzio egokirik aurkituko ez balitza, termino hori dagoenetan utziko da, parentesi artean eta galde ikurra adieraziz (...)?
5. Eskatutako lanak berriro entregatzeko epea, Zerbitzuak une horretan duen lanak baldintzaturik gertatuko da; nolanahi ere, ahal dela, eskakizuna egiten den une berean zehaztuko da gutxi gora-behera noizko egingo den.
6. Eskatutako itzulpen-zuzenketa-lana presazkoa denean, Zerbitzua, lehen bait lehen egiten saiatuko da, beti ere, Zerbitzuaren beraren lan-erritmoa hautsi gabe, eta hori ezinezkoa gertatuko balitz, Zerbitzuak, itzultzaile profesional batengana jotzea gomendatuko du.
Azkenik, eta laburturik adierazteko, hizkuntza normalizazioaren ikuspuntutik neurtuz, itzulpen/zuzenketa guztien helburu nagusia, erabilpen zuzena beharko luke izan. Honek, soilik adieraziko luke Zerbitzu horren beharra.